Wat? Tibet!
Voor de agressieve inval en de illegale bezetting door de Chinese Volksrepubliek in 1950 - '51 kende Tibet een lange en rijke geschiedenis. Doorheen de eeuwen stond Tibet - een land met een eigen bestuur, unieke cultuur, religie en taal - als autonome natie zij aan zij met China terwijl politieke machten verschoven en allianties wijzigden op het Aziatische continent. In 1913 vaardigde de 13e Dalai Lama een proclamatie uit waarin de onafhankelijkheid van Tibet opnieuw werd bevestigd. Het land behield zijn eigen nationale vlag, munteenheid, postzegels, paspoorten en leger.
Overweldigd door de Chinese troepenmacht werd Tibet gedwongen zijn onafhankelijkheid op te geven. Na een mislukte en hardhandig neergeslagen volksopstand tegen de Chinese overheersing op 10 maart 1959 vluchtte de 14e Dalai Lama – destijds de politieke en spirituele leider van Tibet – naar India waar hij een regering in ballingschap oprichtte. Tienduizenden Tibetanen volgden hun geliefde leider voor een leven in diaspora, eerst in Azië en later ook in het Westen. Sindsdien oefent de Chinese regering totale politieke, sociale en economische controle over Tibet uit en gebruikt het alle mogelijke repressiemiddelen om Tibetaanse stemmen in de kiem te smoren.
De discriminatie en marginalisatie die dit teweeg bracht leidde tot verschillende golven van - hoofdzakelijk - geweldloze protesten. Eind jaren 80 vonden in hoofdstad Lhasa verschillende demonstraties plaats waarbij uiteindelijk de noodtoestand werd afgeroepen. De aanloop naar de Beijing Olympics ontketende wijdverspreid verzet: over het hele Tibetaanse plateau, over alle lagen van de Tibetaanse bevolking. Telkens met harde hand neergeslagen.
Sinds 2009 stak een extreme vorm van politiek activisme de kop op: zelfverbranding. Ondertussen staken meer dan 160 Tibetanen - zowel geestelijken als gewone burgers - zichzelf in brand. Dit ultieme protest werd al snel gecriminaliseerd door China.
Negen rondes van onderhandelingen tussen vertegenwoordigers van de Dalai Lama en afgevaardigden van Beijing leverden geen tastbare resultaten op voor de Tibetanen en eindigden in 2010.
Vandaag wordt de stem van Tibet steeds minder en minder opgepikt door de reguliere media en de Chinese propaganda draait overuren om de schone schijn hoog te houden. Jaarrapporten van ngo’s als Amnesty International, Human Rights Watch en Freedom House spreken dit tegen. Die laatste verklaarde, al verschillende jaren op rij, Tibet als één van de, zoniet hèt minst vrije land in de wereld naast ondermeer Syrië en Noord-Korea. Sinds de zogenaamde vreedzame bevrijding meer dan 70 jaar geleden wordt de unieke Tibetaanse identiteit en samenleving in al haar aspecten bedreigd door China:
- politieke onderdrukking, arbitraire arrestaties en foltering
- culturele genocide en religieuze suppressie
- sociale en economische discriminatie
- vernietiging van het milieu & ecosysteem en gedwongen verhuizing van nomaden en lokale bewoners
Ondanks de brutale Chinese repressie blijven Tibetanen weerstand bieden in alle hoeken van de drie traditionele Tibetaanse provincies U-Tsang, Amdo en Kham - vandaag verdeeld over vijf Chinese provincies. Grote straatprotesten blijven tegenwoordig uit maar meer subtieler en individueel maatschappelijk verzet kleurt het door massasurveillance voorziene straatbeeld.
Zo zette de Lhakar of Witte Woensdag-beweging (de geboortedag van de Dalai Lama) cultuur in als wapen op sociaal en economisch vlak via de steun aan eigen bedrijven, Tibetaans te praten, lokaal te eten en traditionele kledij te dragen. Ook de bescherming van het kwetsbare ecosysteem en China's ongebreidelde ontwikkeling mobiliseert het laatste decennium meer en meer Tibetanen. Chinese overmacht ten spijt, Tibetanen blijven weerstand bieden voor het voortbestaan van hun cultuur, taal en leefomgeving. Ook al wordt ieder dissident geluid keihard gesmoord door de autoriteiten.
